Γιατί οι Φινλανδοί μαθητές είναι τόσο τυχεροί;
Το εκπαιδευτικό σύστημα της Φινλανδίας αποτελεί συχνά αντικείμενο συζήτησης, με τη σύγκριση να είναι αναπόφευκτη… Γιατί όμως αυτό το μοντέλο εκπαίδευσης είναι τελικά τόσο πετυχημένο;
Όταν οι Φινλανδοί συνειδητοποίησαν τη σημασία της εκπαίδευσης για το μέλλον της χώρας τους, υπήρξε απόλυτη συναίνεση μεταξύ των πολιτικών κομμάτων, χτίζοντας τα θεμέλεια του εκπαιδευτικού συστήματος με προσεκτικά βήματα, εφαρμόζοντας το μοντέλο της αποκεντρωμένης διοίκησης και στην εκπαίδευση.
Στη Φινλανδία η εκπαίδευση δεν ισοδυναμεί με καταναγκαστικό έργο, αλλά με μια διαδικασία που η γνώση ταυτίζεται με την εμπειρία, την κριτική ικανότητα, την ενσυναίσθηση, τη δημιουργία, τη συνεργασία, την αποδοχή της διαφορετικότητας.
Τα παιδιά ξεκινάνε το σχολείο όταν είναι 7 ετών έχοντας κάνει και ένα χρόνο νηπιαγωγείο πριν. Στις πρώτες τάξεις οι ελάχιστες ώρες μαθημάτων είναι 20 ώρες την εβδομάδα και στο γυμνάσιο 30 ώρες την εβδομάδα.
Το σχολείο παρέχει:
-Δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη
-Δυνατότητα μετακίνησης παιδιών με ειδικές ανάγκες και κιντικά προβλήματα ή παιδιών που ζουν μακριά
-Λειτουργούν τμήματα για μαθητές άλλων εθνικοτήτων προετοιμάζοντας τους για να ενταχθούν στις κανονικές τάξεις
-Το μεσημεριανό γεύμα παρέχεται δωρεάν από το σχολείο
-Οι μαθητές έρχονται σε επαφή με την επαγγελματική ζωή και την αγορά εργασίας, επιλέγοντας μια εργασιακή θέση της αρεσκείας τους και δουλεύουν για 2 εβδομάδες χωρίς μισθό.
-Οι μαθητές δεν έχουν μαθήματα για το σπίτι, όλα γίνονται στο σχολείο, ενώ η αξιολόγιση τους γίνεται με χαρακτηρισμούς και όχι με βαθμούς.
-Η διδασκαλία πραγματοποιείται στη φύση, στα μουσεία και σε ενεργές επιχειρήσεις.
-Ως μέθοδος διδασκαλίας αξιοποιείται και το παιχνίδι.
–Οι κτιριακές εγκαταστάσεις είναι άψογες, με σύγχρονο εξοπλισμό, ενώ τα σχολεία μια φωχογειτονιάς δεν διαφέρουν από εκείνα που βρίσκονται σε πιο εύπορες περιοχές.
Σύμφωνα με το finlandabroad…
-Τα σχολεία διευκολύνουν τους εργαζόμενους γονείς δίνοντας τη δυνατότητα παραμονής των μικρών μαθητών σε ελεγχόμενο περιβάλλον μέχρι της 4 μμ. Τις ώρες αυτές στους μαθητές προσφέρονται δημιουργικές δραστηριότητες και βοήθεια στο διάβασμα των μαθημάτων της επόμενης ημέρας εάν το επιθυμούν οι γονείς.
-Στα σχολικά βιβλία ο ρόλος του κράτους περιορίζεται στον καθορισμό του περιεχόμενου κάθε μαθήματος και οι εκδοτικοί οίκοι της χώρας προετοιμάζουν και εκδίδουν τα σχολικά βιβλία σε συνεργασία με ειδικούς.
-Στην διαδικασία της εκμάθησης η έμφαση δίνεται στην συμμετοχή των παιδιών όσο το δυνατό πιο ενεργά σε κάθε μάθημα. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται οι ομαδικές εργασίες, η εξέταση φυσικών φαινόμενων με όλα τα διαθέσιμα μέσα, οι ασκήσεις με πραγματικά προβλήματα, οι επισκέψεις στην φύση, σε μουσεία και σε ερευνητικά ινστιτούτα. Ο εκπαιδευτικός παίρνει συχνά τον ρόλο του προπονητή ή καθοδηγητή στην διαδικασία εκμάθησης.
-Πέρα από τα συνηθισμένα μαθήματα, όπως η μητρική γλώσσα, τα μαθηματικά και η ιστορία, το φινλανδικό σχολείο δίνει την δυνατότητα εκμάθησης τριών ξένων γλωσσών στην βασική εκπαίδευση. Στα πρακτικά μαθήματα συμπεριλαμβάνονται η ζωγραφική, η μουσική με διάφορα όργανα, οι χειροτεχνίες, η γυμναστική, η μαγειρική, η ξυλουργική και η ραπτική.
Μετά την βασική εκπαίδευση
-Οι Φινλανδοί μαθητές δεν συνεχίζουν μετά το γυμνάσιο αυτόματα στο λύκειο όπου απαιτείται η μέση βαθμολογία απολυτηρίου γυμνασίου να είναι αρκετά καλή. Περίπου το 42 % των απόφοιτων γυμνασίου επιλέγει την δευτεροβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση για να συνεχίσει τις σπουδές του.
-Τα πτυχία της δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης αναγνωρίζονται από την αγορά εργασίας στην Φινλανδία. Η προϋπόθεση για την αναγνώριση αυτή ήταν η διαμόρφωση του περιεχόμενο των σπουδών μαζί με τους επαγγελματικούς φορείς κάθε κλάδου ώστε οι δεξιότητες που αποκτούνται να αντιστοιχούν στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας.
-Οι απόφοιτοι επαγγελματικής εκπαίδευσης έχουν το δικαίωμα να συνεχίσουν τις σπουδές τους στα ΤΕΙ και στα πανεπιστήμια συμμετέχοντας στις εισαγωγικές εξετάσεις όπως και οι απόφοιτοι λυκείου όπου αυτό απαιτείται.
Ο ρόλος των εκπαιδευτικών
Το υψηλό μορφωτικό επίπεδο των εκπαιδευτικών θεωρείται από τα σημαντικότερα στοιχεία για την επιτυχία του φινλανδικού συστήματος εκπαίδευσης. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές είναι κάτοχοι πτυχίων Μάστερ, και οι σπουδές τους συμπεριλαμβάνουν πρακτική εξάσκηση έξη μηνών σε σχολεία. Η εισαγωγή στις παιδαγωγικές σχολές γίνεται με γραπτές εξετάσεις και ακολουθεί η προσωπική συνέντευξη των υποψηφίων.
Οι εκπαιδευτικοί δεν διορίζονται από το κράτος, αλλά αντιθέτως πρέπει να δραστηριοποιηθούν οι ίδιοι κάνοντας αίτησεις πρόσληψης για τις κενές θέσεις εκπαιδευτικών που υπάρχουν σε διάφορους δήμους. Οι δήμοι επιθυμούν να έχουν τους καλύτερους εκπαιδευτικούς στα σχολεία της περιοχής τους και έτσι η επιλογή γίνεται αξιοκρατικά. Οι εκπαιδευτικοί αμείβονται καλά και έχουν αυτονομία στην δουλειά τους.
Οι εκπαιδευτικοί παίρνουν μέρος σε σεμινάρια επιμόρφωσης κάθε χρόνο μετά το τέλος της σχολικής χρονιάς όπου συζητιούνται επίκαιρα θέματα εκπαίδευσης και δίνεται η δυνατότητα βελτίωσης των γνώσεων της καινούργιας τεχνολογίας.
Φωτογραφία: Elina Manninen Kuvalähde Kuvatoimisto Keksi, Finnish Promo Board