Αν κανείς ρωτήσει τα παιδιά για το τι αγαπούν στα Χριστούγεννα, θα δει τη ματιά τους να γεμίζει λάμψη και με μιας θα απαντήσουν “Τα δώρα”! Κάποια, βέβαια, ίσως και να πουν τα κάλαντα, ενώ οι μεγάλοι, παρότι δεν τους λείπει τίποτα, θα αποζητήσουν, τα μελομακάρονα και τους κουραμπιέδες. Όμως, αλήθεια, τι άλλο έχει μείνει, από το πέρασμα των χρόνων, σε αυτήν τη γιορτή που να γιορτάζεται ακόμη τόσο ευλαβικά;
Γράφει η Κλειώ Ιερωνυμάκη
Τα Χριστούγεννα, η γιορτή για τη γέννηση του Χριστού, άρχισε να γιορτάζεται το 336 μ.Χ., δηλαδή τρεις ολόκληρους αιώνες και κάτι ακόμα, από τη γενέθλια μέρα του.
Τα πρώτα έθιμα, που ακολουθούν πιστά και σήμερα αυτήν την ημέρα, είναι η ανταλλαγή δώρων, τα εορταστικά φαγοπότια και ο στολισμός του δέντρου.
Στην Ελλάδα μας σαν έθιμο αυτό πρωτοεμφανίστηκε το 1843 στο σπίτι ενός διπλωμάτη, όμως κάρπισε και ρίζωσε στα σπίτια και τις καρδιές μας μόλις το 1930. Έτσι σταδιακά εδραιώθηκε και στην Κρήτη.
Τα Χριστούγεννα στην Κρήτη
Οι άνθρωποι στην Κρήτη ζούσαν τότε χρόνια φτωχικά. Ήταν καιροί που οι κακουχίες δεν έλειπαν από την καθημερινότητα της μεταπολεμικής εποχής, όμως η ομόνοια και η πίστη προς τον Θεό κράτησαν τους ανθρώπους δυνατούς. Η θρησκεία έντυνε με τον ζεστό της μανδύα την ανέχεια και οι παππούδες μας Τετάρτη και Παρασκευή δεν έτρωγαν ούτε λάδι. Για τις μεγάλες γιορτές της ορθοδοξίας, όπως είναι τα Χριστούγεννα, νήστευαν, γεμάτοι πίστη και κατάνυξη, σαράντα ολόκληρες ημέρες και νύχτες. Το “γιορτινό” τραπέζι για αυτούς ήταν ιερό και αληθινά γιορτινό.
Σαν σίμωναν, με το καλό, οι γιορτές, αρχίζαν και οι ετοιμασίες. Στις γειτονιές οι στριγκλιές των χοίρων, που θα τάιζαν το σπιτικό που τους ανέθρεψε για κοντά ολόκληρο τον χρόνο, μάζευαν τα παιδιά να τρέξουν να δουν το φονικό. Και τα χοιροσφάγια άρχιζαν! Άντρες, γυναίκες και παιδιά ξετύλιγαν αυτό το γαϊτανάκι με φωνές, ετοιμασίες και χαχανητά να απλώνονται στους μαχαλάδες.
Τις ζημιές των παιδιών τις φορτώνονταν τα καλικαντζαράκια και η χαρά των ημερών κυρίευε τις καρδιές των ανθρώπων. Βεγγερίζανε και ετοιμάζανε μια στο ένα σπίτι μια στο άλλο. Απάκι, λουκάνικο, τσιγαρίδες, σύγλινα, τσιλαδιές, όλες τους συνταγές που εξασφάλιζαν τη μεγάλη διάρκεια συντήρησης του κρέατος. Οι παρασιές έκαιγαν για μέρες και μύριζε παντού ο τόπος καπνιστά και τσιγαριαστά! Δεν πετούσαν τίποτα τότε οι άνθρωποι. Ίσως γιατί δεν είχαν τίποτε για πέταμα. Ίσως πάλι, άπλα, να ήταν όλα τόσο πολύτιμα.
Παραμονές, όπως γίνεται και στις μέρες μας, τα παιδιά λέγανε τα κάλαντα και μέχρι το “Άψε Βαγίτσα¨ φούσκωνε το ζυμάρι για το χριστόψωμο, που είχε πάνω του, να το στολίζει, όλη την τέχνη της νοικοκυράς. Σήμερα τους δίνουμε χρήματα για το καλό που μας “τα είπαν”, όσα τα αφήσουμε και αν τα ξέρουν κιόλας να τα πουν, μα τότε, τα λεγόμενα καλοχερίδια, που τα κερνούσαν ήταν ξηροί καρποί, αυγά ή ό,τι άλλο είχε το σπίτι. Έδιναν και λάδι το οποίο τα παιδιά, αν δεν το είχε ανάγκη το σπίτι τους, το πουλούσαν για χαρτζιλίκι!
Ανήμερα τα Χριστούγεννα, ξεροτήγανα και μελομακαρούνες μέλωναν παιδικά χεράκια και οι συγγενείς έσμιγαν μαζί με φίλους για να γιορταστεί η γέννηση του μικρού Χριστού, σαν επέστρεφαν όλοι μαζί από την εκκλησία, φορώντας τα καλά τους.
Τώρα Τον θυμόμαστε, άραγε, τον Χριστό την ημέρα της γέννησής του, που με τόση μαεστρία και μεγαλειότητα γιορτάζουμε; Άλλα χρόνια τώρα.. Άλλα τότε… Μακρινά θαρρείς.
Όμως η γιαγιά μου τα θυμόταν σήμερα το πρωί που μου τα εξιστορούσε σαν να ήταν χτες. Και τώρα πια θα τα θυμάμαι και εγώ. Ίσως μια μέρα, όταν ρωτήσω τον γιο μου τι του αρέσει εκείνου τα Χριστούγεννα, αν μου μιλήσει για δώρα και χρήματα, να τα πω και σε αυτόν. Να θυμάται και εκείνος τα Χριστούγεννα της προγιαγιάς του. Γιατί μπορεί να περνούν τα χρόνια και οι αιώνες, μα οι άνθρωποι είμαστε ίδιοι.
Τι που άλλαξαν οι συνθήκες διαβίωσής μας, εμείς πάντα τη θαλπωρή των Χριστουγέννων που ζήσαμε σαν παιδιά θα αναζητάμε.
Καλά Χριστούγεννα με υγεία και αγάπη στα σπίτια και τις καρδιές σας. Χρόνια πολλά.
Πηγές
https://www.medieval.eu/medieval-christmas-ad-336-c-1400/
https://el.wikipedia.org/wiki/Ιστορία_της_νεότερης_Ελλάδας
Και μην ξεχάσετε! Κάντε την εγγραφή σας στην ομάδα μας στο facebook για να ενημερώνεστε ή να μας στέλνετε όμορφες φωτογραφίες, αλλά και ότι ενδιαφέρον γίνεται στον τόπο σας!