«Mόλις ξεκίνησε η φοίτηση στον παιδικό σταθμό, το παιδί σταδιακά άρχισε να βρίζει» παρατηρούν αρκετοί γονείς. «Πού τα ακούν αυτά τα λόγια; Εμείς στο σπίτι μας δεν μιλάμε με αυτόν τον τρόπο».
Aυτό είναι ένα συχνό παράπονο των γονιών, που το συζητούν με τις παιδαγωγούς. Aναρωτιούνται τι να κάνουν· να επέμβουν δραστικά, απειλώντας με τιμωρίες, ή να τα ανέχονται, γιατί «στο κάτω κάτω, τι φταίνε αυτά, με τόσα που ακούν γύρω τους», όπως μου έλεγε μια αγανακτισμένη μητέρα;
Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι, για ένα μικρό παιδί που έχει αρχίσει να μαθαίνει να μιλάει, δεν υπάρχουν «καλές» ή «κακές» λέξεις. Tο παιδί δεν κατανοεί τη σημασία της «κακιάς» λέξης, απλώς τη χρησιμοποιεί σαν μια «δυνατή», μαγική λέξη, που εκτοξεύεται σε έντονες καταστάσεις. Έτσι, αν ένα παιδί τού αρπάξει από το χέρι το αυτοκινητάκι, το πρώτο πράγμα που θα του έρθει στο μυαλό είναι η κουβέντα που είπε ο μπαμπάς ενώ οδηγούσε το αυτοκίνητο και κάποιος του έκοψε τον δρόμο, ή αυτό που είπε, για παράδειγμα, ο Γιωργάκης στο σχολικό.
Έτσι, παρατηρείται παιδιά τεσσάρων ή πέντε χρόνων να προσπαθούν να καταλάβουν ποιες από τις κακές λέξεις είναι πιο σημαντικές για τους άλλους. Eίναι συχνές οι συζητήσεις του τύπου: «Mε είπε ηλίθιο!», «Kι εκείνος με είπε βλάκα!» ή και πολύ χειρότερα.
Τι μπορείτε να κάνετε
Eίναι βέβαιο ότι το παιδί καταλαβαίνει την ενόχλησή σας από τις κακές λέξεις που λέει. Ο καλύτερος, λοιπόν, τρόπος αντίδρασης είναι να θέσετε υπό αμφισβήτηση την αξία τους.
Σε αρκετές περιπτώσεις, αν αγνοείτε αυτά που λέει ή του αποσπάτε την προσοχή σε κάποια άλλη δραστηριότητα, σύντομα θα σταματήσει να το κάνει. Έτσι, εκεί που πίστευε ότι θα προκαλέσει κάτι, θα διαπιστώσει τελικά ότι αυτή η λέξη δεν ήταν όσο «σπουδαία» νόμιζε.
Mη συνδέετε τις ενοχλητικές λέξεις με κάτι παράξενο και μυστηριώδες που σας προκαλεί αμηχανία, απώθηση ή αντίδραση, γιατί έτσι του κεντρίζετε περισσότερο το ενδιαφέρον.
Aν αποδοκιμάζετε το παιδί δημόσια, θα νιώσει ταπεινωμένο και είναι πιθανό να αντιδράσει με νέες προκλήσεις.
Μπορείτε να του πείτε ότι αυτό το λεξιλόγιο σάς ενοχλεί και ότι με τέτοια συμπεριφορά δεν γίνεται αγαπητό στους συνομηλίκους του, όπως ίσως πιστεύει, και σίγουρα όχι στους ενήλικες.
Mην ξεχνάτε, όμως, ότι η συμπεριφορά σας αποτελεί παράδειγμα.
Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγος-Παιδοψυχολόγος