Υπάρχουν κάποιοι μύθοι στην Παιδιατρική, που κυκλοφορούν, άλλοι παντού και άλλοι στην περιοχή μας, και που τους έχουμε ακούσει όλοι μας.
Πολλοί από αυτούς είναι βαθιά ριζωμένοι και, αρκετές φορές, οι νέοι γονείς ακούν συγγενικά τους πρόσωπα να τους αναπαράγουν με μεγάλη σιγουριά και επιμονή, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να τους συναντήσουν ακόμα και στο διαδίκτυο. Σε ό,τι αφορά το διαδίκτυο, οι νέοι γονείς πρέπει να ξέρουν ότι δεν είναι πάντοτε σωστό αυτό που θα διαβάσουν, ούτε και θα ταιριάζει πάντα στη δική τους περίπτωση. Οπότε, το καλύτερο που έχουν να κάνουν είναι να ενημερώνονται από έγκυρες πηγές, κι εδώ εννοούμε κατά βάση τον παιδίατρο που εμπιστεύονται, και ο οποίος θα προσαρμόσει κάθε φορά τις οδηγίες στα δικά τους δεδομένα.
Ας δούμε μερικούς από τους μύθους αναλυτικά
1. Ο πυρετός κάνει κακό στο παιδί
Ο πυρετός αποτελεί την άνοδο της θερμοκρασίας του σώματος, που προκαλείται, κατά κύριο λόγο, όταν το αμυντικό σύστημα αντιμετωπίζει κάποια λοίμωξη. Ο ‘κίνδυνος’ για τον οργανισμό είναι η λοίμωξη αυτή, που άλλες φορές οφείλεται σε κάποιο ιό, άλλες σε κάποιο βακτηρίδιο –κι άλλοτε είναι σοβαρότερη κι άλλοτε είναι κάτι πιο απλό. Ανάλογα με την περίπτωση, πχ. θα γίνουν εξετάσεις ή θα αντιμετωπιστεί η λοίμωξη με αντιβίωση ή θα την αφήσουμε να κάνει την πορεία της, παρακολουθώντας από κοντά. Ο ίδιος ο πυρετός σπάνια είναι επικίνδυνος –όπως όταν πλησιάσει τους 42ο C. Οπότε, ο λόγος που αντιμετωπίζουμε τον πυρετό (με αντιπυρετικά, μπάνιο και κομπρέσες) είναι για να κάνουμε τον οργανισμό να νιώσει καλύτερα, να φάει και να πιει.
Τώρα, όσον αφορά τα παιδιά που κάνουν πυρετικούς σπασμούς (που ο εγκέφαλός τους έχει την προδιάθεση να κάνει σπασμούς όταν έχουν πυρετό), παρόλο που ξέρουμε πως οι απλοί πυρετικοί σπασμοί δεν είναι επικίνδυνοι, σε κείνα τα παιδιά προσπαθούμε πιο έντονα να μην αφήσουμε τον πυρετό να ανεβεί.
2. Όλες οι λοιμώξεις χρειάζονται αντιβίωση
Τώρα πια οι περισσότεροι γονείς έχουν αποδεχτεί πως δεν χρειάζεται να δίνουμε αντιβιωτικά χωρίς λόγο, «προληπτικά, μήπως χειροτερέψει», αλλά τα δίνουμε όταν πραγματικά χρειάζονται. Μάλιστα, είναι φορές που μπορεί να μην δώσουμε στην αρχή μιας λοίμωξης, αλλά να δώσουμε όταν αλλάξουν τα δεδομένα και χρειαστεί. Μ’ αυτόν τον τρόπο τα μικρόβια δεν συνηθίζουν τα αντιβιωτικά, κι έτσι δουλεύουν τις φορές που υπάρχει ανάγκη. Ταυτόχρονα, το αμυντικό σύστημα του παιδιού μαθαίνει να τα βγάζει πέρα μόνο του. Αυτό, εννοείται, σε συνεργασία με τον παιδίατρο κάθε φορά.
3. Ο πυρετός στα βρέφη οφείλεται στα δόντια
Ένας βαθύτατα ριζωμένος μύθος. Όμως, ΔΕΝ οφείλονται στα δόντια οι πυρετοί. Φυσικά, μπορεί να τύχει ένα βρέφος να κάνει πυρετό την εποχή που βγάζει δόντια (που είναι άλλωστε μια εποχή που το αμυντικό του σύστημα δεν είναι ακόμα ‘εκπαιδευμένο’ και συνεπώς οι πυρετοί ίσως να είναι αρκετά συχνοί, ανάλογα και με το πόσο εκτίθεται σε ιώσεις), όμως το αίτιο δεν είναι η οδοντοφυία. Ίσως να έχει να κάνει και με το γεγονός ότι πολλά βρέφη την εποχή που βγάζουν δόντια είναι ταλαιπωρημένα και συνεπώς ο οργανισμός τους είναι πιο ευάλωτος. Πάντως, σε ένα βρέφος που παρουσιάζει πυρετό (βγάζει, δεν βγάζει δόντια) το πρώτο που θα σκεφτούμε ΔΕΝ είναι: «ο πυρετός είναι από τα δόντια».
4. Η διάρροια στα βρέφη οφείλεται στα δόντια
Ισχύουν τα ίδια όπως παραπάνω.
5. Η κορτιζόνη είναι βλαβερή
Όλα τα φάρμακα είναι βλαβερά όταν δίνονται με λάθος τρόπο και, ακόμα περισσότερο, όταν δεν χρειάζονται. Η κορτιζόνη είναι ένα φάρμακο που χρειάζεται να δοθεί κάποιες φορές, και τότε είναι απολύτως ασφαλές, αφού συνήθως δίνεται για λίγες μέρες και σε ελεγχόμενες δόσεις.
6. Το μωρό «θα πάθει κάτι από το κλάμα»
Μωράκια που έχουν κωλικούς πρώτου τριμήνου είναι φορές που κλαίνε έντονα και παρατεταμένα. Και, εντάξει, προσπαθούμε να τα ανακουφίσουμε, όμως δεν πρέπει να αγχωνόμαστε ότι θα πάθουν κάτι. Ακόμα και οι κήλες που μπορεί να παρουσιαστούν, αυτές μπορεί να παρουσιαστούν και δίχως κωλικούς, έτσι όπως δεν είναι απαραίτητο ένας μεγάλος να πάθει κήλη επειδή «σήκωσε κάποιο βάρος».
7. Το μωρό δεν κάνει να πατά τα ποδαράκια του, γιατί θα στραβώσουν
Όταν μιλάμε για μωράκια που δεν έχουν περπατήσει ακόμα, κάποιοι γονείς διστάζουν να τα κρατήσουν όρθια, στηριγμένα στα ποδαράκια τους. Εδώ, η κάθε περίπτωση παιδιού είναι διαφορετική: το κάθε μωρό είναι σε άλλη ηλικία έτοιμο να σταθεί και να περπατήσει. Δεν έχει νόημα να το πιέζουμε νωρίτερα, δεν έχει νόημα να το καθηλώνουμε και να μην το αφήνουμε αργότερα. Αν θέλει να στέκεται, ας στέκεται. Αρκεί να μην το κάνει με το ζόρι. Αφήνουμε τη φύση να μιλήσει και ακολουθούμε τη λογική μας.
8. Πριν ή μετά από εμβόλιο δεν δίνουμε αυγό ή ψάρι
Δεν ισχύει κανείς τέτοιος συσχετισμός ανάμεσα σε εμβόλια και σε τροφές.
(Ο μόνος συσχετισμός που ισχύει είναι ότι άτομα που έχουν έντονη αλλεργία στο αυγό απαγορεύεται να κάνουν κάποια συγκεκριμένα εμβόλια).
9. Στον πυρετό δεν δίνουμε αυγό
Δεν υπάρχει επιστημονική απόδειξη πως το αυγό απαγορεύεται στον πυρετό. Παρόλα αυτά, περισσότερο από συνήθειο, η αλήθεια είναι ότι αποφεύγουμε να δώσουμε αυγό.
10. Στη διάρροια βοηθά η κόκα κόλα
Δεν βοηθά. Κάνει κακό. Και ειδικά σε πολύ μικρά παιδιά.
11. Αν κοπούμε με σκουριασμένο σίδερο παθαίνουμε τέτανο
Ο τέτανος οφείλεται σε συγκεκριμένο μικροοργανισμό, που εισχωρεί στο σώμα μας από πληγές, ασχέτως τού τι είναι αυτό που τις προκάλεσε.
Παλαιότερα υπήρχαν κι άλλοι μύθοι στην περιοχή μας, που όμως με τα χρόνια έχουν εκλείψει. Παράδειγμα, έλεγαν ότι, όταν το παιδί έχει πυρετό, δεν κάνει να το πιάνει η μαμά του (!!!) (ενώ επιτρεπόταν να το πιάνει αγκαλιά πχ. η γιαγιά ή η θεία).
Ταυτόχρονα κατά καιρούς εμφανίζονται και κάποιοι άλλοι μύθοι, που μερικοί από αυτούς αναπαράγονται για λίγο και μετά εξαφανίζονται.
Τον τελευταίο καιρό, αυτό που υποστηρίζεται έντονα από μερικούς είναι ότι θα πρέπει τα μωρά πάση θυσία να σταματούν τα αλεσμένα από πολύ νωρίς (ή και να μην φάνε ποτέ αλεσμένα), πράγμα που προκαλεί μεγάλο άγχος σε πολλές μαμάδες, που βλέπουν ότι το δικό τους το μωρό δεν είναι έτοιμο, ενώ ταυτόχρονα πιέζονται να το εφαρμόσουν.
Αντίθετα, το πότε θα σταματήσει το μωρό να τρώει αλεσμένα είναι εξατομικευμένο, και εξαρτάται από το πότε είναι έτοιμο να καταπίνει, αλλά και να μπορεί το έντερό του να διαχειρίζεται κομμάτια από τροφές, απορροφώντας όλα τα συστατικά τους. Και οπωσδήποτε δεν είναι ένα θέμα που αξίζει να του δώσουμε τη σημασία που πάνε να του αποδώσουν κάποιοι. Η κάθε μαμά μπορεί να κατευθυνθεί από τη φύση, και δεν χρειάζεται να ασχοληθούμε περισσότερο.
Στέλλα Κανάκη, Παιδίατρος