Πανελλαδικές εξετάσεις, σκέψεις και προβληματισμοί
Η σχολική χρονιά φτάνει στο τέλος της και ο Μάιος είναι, για χιλιάδες οικογένειες, ο πιο δύσκολος μήνας του χρόνου. Προαγωγικές Εξετάσεις στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο και μία επιπλέον δοκιμασία για τους μαθητές της Γ’ Λυκείου: οι Πανελλαδικές.
Οι εξετάσεις αυτές, που ξεκινούν σε λίγες μέρες, συνοψίζουν χρόνια κόπου και πίεσης, όχι μόνο για τους ίδιους τους μαθητές, αλλά και για τις οικογένειές τους. Και όσο πλησιάζει η ημερομηνία, επανέρχεται η ίδια συζήτηση: πόσο δίκαιο, παιδαγωγικό και ανθρώπινο είναι ένα σύστημα που ξεκινά σε πολλές περιπτώσεις ακόμα και από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού, για να κορυφωθεί στη Γ’ Λυκείου;
Παιδιά που μεγάλωσαν με φροντιστήρια και ιδιαίτερα, τώρα καλούνται να «αποδείξουν την αξία τους» σε λίγες ώρες γραπτής εξέτασης.
Πρόκειται για ένα άτυπο σύστημα προετοιμασίας που έχει καθιερωθεί ως «κανονικότητα» στη χώρα μας. Ένα σύστημα που επιβαρύνει ψυχολογικά και οικονομικά τις οικογένειες, ενώ ταυτόχρονα αφαιρεί από τα παιδιά πολύτιμα χρόνια δημιουργικότητας, παιχνιδιού και ελευθερίας.
Οι εξετάσεις πριν τις εξετάσεις…
Η πίεση ξεκινά νωρίς. Πρώτα για να “μην έχει κενά”, μετά για να “προετοιμαστεί σωστά”, ύστερα για να “επιλέξει τη σωστή κατεύθυνση”, και τελικά για να “περάσει σε καλή σχολή”. Κάθε φάση της εκπαιδευτικής πορείας μοιάζει με προθάλαμο των Πανελλαδικών, ακόμα και αν απομένουν χρόνια μέχρι την τελική δοκιμασία.
Το αποτέλεσμα; Ένα παιδί που μεγαλώνει σαν διαγωνιζόμενος, όχι σαν μαθητής. Που εκπαιδεύεται να αποστηθίζει και όχι να σκέφτεται…
Το κόστος πίσω από την «προετοιμασία»
Το σύστημα αυτό δεν έχει μόνο ψυχοφθόρο – έχει και βαρύ οικονομικό αποτύπωμα. Σύμφωνα με έρευνες οι ελληνικές οικογένειες δαπανούν χιλιάδες ευρώ ετησίως σε φροντιστήρια και ιδιαίτερα μαθήματα, προσπαθώντας να καλύψουν τα κενά της δημόσιας εκπαίδευσης και να αυξήσουν τις πιθανότητες επιτυχίας των παιδιών τους.
Πολλές φορές, οι γονείς αναγκάζονται να κάνουν οικονομικές θυσίες εις βάρος της ποιότητας ζωής της οικογένειας, ενώ ταυτόχρονα μετατρέπονται σε «συνεργάτες» της εκπαιδευτικής πίεσης: οργανώνουν, επιβλέπουν, συντονίζουν, πιέζουν – συχνά χωρίς να το επιδιώκουν, αλλά επειδή “δεν γίνεται αλλιώς”.
Ένα άδικο σύστημα
Οι Πανελλαδικές Εξετάσεις έχουν καταλήξει να είναι ο μόνος αξιόπιστος μηχανισμός εισαγωγής στην ανώτατη εκπαίδευση, αλλά και ταυτόχρονα ο πιο άκαμπτος και αγχώδης θεσμός της μέσης εκπαίδευσης. Μέσα σε λίγες ώρες, κρίνονται προσπάθειες ετών με βάση την απόδοση σε ένα και μόνο γραπτό διαγώνισμα.
Αυτό δημιουργεί ένα σύστημα που συγχωρεί δύσκολα: ένα λάθος, μία κακή ημέρα ή μια ψυχολογική δυσκολία μπορεί να καθορίσει ολόκληρη την ακαδημαϊκή πορεία ενός μαθητή.
Ένα μήνυμα για τα παιδιά που δίνουν φέτος
Χιλιάδες μαθητές ετοιμάζονται και φέτος να περάσουν τη δοκιμασία των Πανελλαδικών. Και είναι σημαντικό να τους θυμίσουμε πως ό,τι και να γίνει, δεν κρίνεται από αυτές τις εξετάσεις το μέλλον τους και η ζωή τους… Οι εξετάσεις είναι ένα πέρασμα – όχι το τέλος ή η αρχή όλων.
Το μέλλον τους δεν ορίζεται μόνο από την επίδοσή τους σε τέσσερα μαθήματα. Υπάρχουν πολλοί δρόμοι και πολλές ευκαιρίες για να πετύχουν τους στόχους τους και να είναι ευτυχισμένοι άνθρωποι!
Η ανάγκη για αλλαγή
Το να διατηρούμε ένα ολόκληρο εκπαιδευτικό σύστημα στραμμένο γύρω από μια σειρά εξετάσεων είναι μια επιλογή. Και, όπως κάθε επιλογή, μπορεί να αλλάξει.
Αυτό που χρειάζεται δεν είναι απλώς μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, αλλά ένα νέο αφήγημα για το τι σημαίνει “επιτυχία”, τι σημαίνει “μάθηση”, και κυρίως: τι σημαίνει να μεγαλώνεις και να μορφώνεσαι σε μια κοινωνία που σε στηρίζει, όχι που σε εξαντλεί.
Αγγελική Λενακάκη, Διαχειρίστρια Familytime.gr