Ο Κωνσταντίνος είναι 10 ετών και οι γονείς του πρόσφατα χώρισαν. Μένει με τη μητέρα του, η οποία εργάζεται σε μια μεγάλη εταιρεία και επιστρέφει στις 6.00 μ.μ. Ο Κωνσταντίνος επιστρέφει με το σχολικό στις 4.30 μ.μ. Με τους συμμαθητές του γελάει, τραγουδάει, χαίρεται, κάνει αστεία.
Όταν όμως κατεβαίνει στη στάση του σπιτιού του, το χαμόγελό του χάνεται. Ανοίγει την πόρτα και δεν είναι κανείς.
Μέχρι πριν από 4 μήνες ο μπαμπάς του ήταν εκεί και τον περίμενε. Είναι καθηγητής σε σχολείο και ήταν στο σπίτι από τις 2.30 μ.μ. Τώρα η πολυθρόνα του μπαμπά του είναι άδεια και η μαμά του λείπει ακόμη στη δουλειά. Του ανακοίνωσε μάλιστα ότι θα πρέπει να κάνει υπερωρίες για να κερδίζει περισσότερα χρήματα, μέχρι να τακτοποιηθούν καλύτερα.
Το σπίτι τού φαίνεται θλιβερό, οι φωτογραφίες της μαμάς με τον μπαμπά δεν υπάρχουν πια. Μόνο στο δωμάτιό του έχουν απομείνει φωτογραφίες με τον πατέρα του. Όλα τού φαίνονται διαφορετικά τους τελευταίους 4 μήνες.
Του λείπει ο μπαμπάς του. Μέχρι πριν από λίγο καιρό στο σπίτι του ένιωθε ασφαλής. Ήξερε ότι οι γονείς του θα ήταν εκεί σε ό,τι κι αν συνέβαινε. Τώρα όμως πολλά έχουν αλλάξει.Ο Κωνσταντίνος αντιλαμβάνεται τις αλλαγές που προέκυψαν μετά το διαζύγιο των γονιών του:
Η πιο μεγάλη αλλαγή είναι ότι ο πατέρας του έχει μετακομίσει από το σπίτι και η απουσία του είναι έντονα αισθητή.
Ο Κωνσταντίνος τον συναντά δύο φορές την εβδομάδα κι αυτό του φαίνεται λίγο.
Πηγαίνει επίσης κάθε δεύτερο Σαββατοκύριακο μαζί του στο σπίτι της γιαγιάς, γιατί ο πατέρας του μένει σ’ ένα πολύ μικρό διαμέρισμα όπου δεν υπάρχει χώρος και για τους δύο.
• Το σπίτι όπου έμενε η οικογένεια του φαίνεται άδειο. Λείπουν τα ρούχα του μπαμπά του, τα προσωπικά του αντικείμενα κ.λπ.
• Τελευταία οι γονείς του του λένε πιο συχνά απ’ ό,τι στο παρελθόν: «Δεν μπορώ να το πληρώσω αυτό» ή «Είναι πολύ ακριβό για μας»
.• Πρόκειται να μετακομίσουν σε ένα νέο, πιο μικρό σπίτι, και η μαμά τού είπε ότι μπορεί ν’ αλλάξει και σχολείο.
• Η μαμά θα κάνει υπερωρίες και θα γυρίζει πιο αργά σπίτι, για να κερδίζει περισσότερα χρήματα.
• Την ώρα του μεσημεριανού φαγητού τρώει μόνος, αφού ο μπαμπάς, με τον οποίο έτρωγαν μαζί, τώρα απουσιάζει.
• Τα απογεύματα διαβάζει πια μόνος του και περιμένει τη μαμά στις 6.00 μ.μ. που γυρίζει να τον ελέγξει, ενώ μέχρι πριν από κάποιους μήνες διάβαζε με τον μπαμπά του.
• Η μαμά τού αναθέτει κάποιες ευθύνες στο σπίτι που δεν είχε στο παρελθόν, όπως για παράδειγμα να τακτοποιεί το δωμάτιό του.
Πώς το εισπράττει το παιδί
Το παράδειγμα του Κωνσταντίνου δείχνει χαρακτηριστικά πώς αντιλαμβάνεται το παιδί τις αλλαγές στην οικογένειά του μετά το διαζύγιο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ειδικά, ως μοναχοπαίδι, εκτός από τα πολλά πλεονεκτήματα που απολάμβανε, ο Κωνσταντίνος παράλληλα ήταν πιο εκτεθειμένος στους καβγάδες των γονιών του και στις πιέσεις τους.
Στις μεγάλες συγκρούσεις των γονιών, το μοναχοπαίδι πάντα συγκλονίζεται περισσότερο και νιώθει ότι κόβεται στη μέση, θεωρώντας ότι πρέπει να πάρει το μέρος του ενός.
Αν βέβαια τα παιδιά είναι δύο ή περισσότερα, σε ένα βαθμό καλύπτεται η μοναξιά τους, επειδή έχει παρέα το ένα το άλλο. Πολλές φορές μάλιστα τα μεγαλύτερα παρηγορούν τα μικρότερα.Κάθε παιδί μπορεί να βοηθηθεί σε σημαντικό βαθμό να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση, αν οι γονείς διατηρήσουν μια ήρεμη σχέση.
Οι γονείς του Κωνσταντίνου, για παράδειγμα, φαίνεται να το έχουν επιτύχει αυτό. Έτσι, και ο Κωνσταντίνος έχει την άνεση να κουβεντιάζει τα συναισθήματά του μαζί τους, πράγμα που τον ανακουφίζει πολύ. Και οι δύο τον διαβεβαιώνουν ότι είναι δίπλα του ό,τι και αν γίνει και ότι αυτή είναι μια μεταβατική φάση. Αργότερα θα είναι καλύτερα για όλους.
Το ίδιο είναι απαραίτητο να λέει κάθε γονιός στα παιδιά του.
Επίσης, η ενίσχυση των επαφών με συνομήλικα παιδιά είναι μια εξαιρετική διέξοδος για αυτά, όπως και η ενασχόληση με άλλες δραστηριότητες, π.χ. αθλητικές. Τέλος, η επαφή με την ευρύτερη οικογένεια, όπως ξαδέλφια, θείους, παππούδες, είναι απαραίτητη για την ομαλή μετάβαση στη νέα κατάσταση που επιβάλλει το διαζύγιο.
Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος
Από το βιβλίο μου “Οι γονείς κάνουν τη διαφορά”.